Ψυχοθεραπεία

Η ΣΥΣΤΗΜΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ

​

ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ Β΄ΤΑΞΗΣ

(Περιληπτικές σημειώσεις)

Από τις εισηγήσεις : Μ.ΤΣΑΓΚΑΡΑΚΗ

​

​

 

Στη κυβερνητική β’ τάξης σημειώνεται μια μετακίνηση από τη παρατήρηση και τη μοναδική αλήθεια στη νοητική κατασκευή της πραγματικότητας. Από μια ισορροπία στατική σε μια ευστάθεια δυναμική η οποία δημιουργείται διανύοντας αποστάσεις ψυχοθεραπευτικού χρόνου πολύ συχνά σε συνθήκες αστάθειας και αβεβαιότητας (Ilya Prigogine) . Η θεραπευτική πορεία προς την αλλαγή είναι απρόβλεπτη.

Ο κόσμος δημιουργείται μέσα από τις αντιλήψεις μας . Το επίκεντρο της παρατήρησης μετακινείται από το αντικείμενο στο υποκείμενο, στο πρόσωπο που αυτορρυθμίζεται μέσα στη σχέση με τον άλλο. Το πρόβλημα ως σημαίνουσα σχέση ισότιμων παρατηρητών-υποκειμένων ορίζει το σύστημα της θεραπευτική δουλειάς

​

​

 

Ο ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ

Αφήνει τη θέση του ουδέτερου παρατηρητή και ως υποκείμενο γίνεται μέρος του συστήματος. Σύμφωνα με τον H.v. Foerster “με την παρατήρησή του ο παρατηρητής δημιουργεί ένα σύστημα στο οποίο συμμετέχει”. Και κατά την άποψη του H. Maturana “ένα υποκείμενο απευθύνεται σε ένα άλλο υποκείμενο”.

 

Ο ψυχοθεραπευτής , όντας μέλος του θεραπευτικού συστήματος, ορίζει τη δική του ισότιμη αυτονομία και μεταβιβάζει στα μέλη της οικογένειας τη συνθήκη της δικής του θέσης.

Η διεργασία δίνει ενότητα στις αλλαγές . Είναι επακόλουθο αυξημένης πολυπλοκότητας η οποία διαμορφώνεται από τη διαφοροποίηση των μελών. Αφορά τόσο σε εσωτερικές μεταβολές του προσώπου όσο και σε μεταβολές στις σχέσεις επικοινωνίας.Oι ιδιότητες της αυτονομίας και της διαφορετικότητας εγκαταστημένες στα ταυτοτικά χαρακτηριστικά του ψυχο- θεραπευτή επηρεάζουν απρόθετα τη δουλειά του με την οικογένεια, το άτομο ή με τις υποομάδες του οικογενειακού συστήματος.

Λειτουργώντας ως εσωτερικός παρατηρητής μετακινείται από την ουδετερότητα στην περιέργεια. Χρησιμοποιεί τον διάλογο και συζητάει περισσότερες παραμέτρους του προβλήματος και περιγραφές. Υποβάλλει ερωτήσεις και διερευνά διαλογικά τις νοητικές κατασκευές της πραγματικότητας (κονστρουκτιβισμός) .

​

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Στην κυβερνητική β΄τάξης αίρεται η άποψη ότι μπορούμε να κατανοήσουμε πλήρως ένα σύστημα και να το κατευθύνουμε. Το πρόβλημα της οικογένειας πραγματοποιείται την ώρα που σε αυτό συμμετέχουν διαλογικά οι παρατηρητές του συστήματος : τα μέλη της οικογένειας και ο ψυχοθεραπευτής

 

 

Μέσα από τον διάλογο με τον θεραπευόμενο- υποκείμενο εγκαινιάζεται μια διαδικασία συν-κατασκευής του πραγματικού. Η θεραπευτική υπόθεση δημιουργείται συναινετικά με τη χρήση του διαλόγου και την αξιοποίηση του αναδυόμενου συναισθήματος. Έτσι κατασκευάζεται η θεραπευτική πραγματικότητα και ανοίγεται στη θεραπεία το ουσιώδες νόημα της θεραπευτικής σχέσης .

​

 

Όταν αρχίζουν να εμφανίζονται νέες οπτικές, αυτές οδηγούν σε νέες ιδέες, γνώμες, διαφορετικές επιλογές. Η προηγούμενη κατάσταση/ πρόβλημα μεταβάλλει σταδιακά τη σημασία της καθώς αναπλαισιώνεται με διαφορετικά νοήματα.

​

Τον χώρο του παρατηρητή τον καταλαμβάνει η μεταβλητότητα των νοημάτων, η ευελιξία, οι επιλογές , όχι η επιδίωξη συγκεκριμένων λύσεων αλλά η ποικιλία των δυνατοτήτων.

Aν λάβουμε υπόψη μας τις προτάσεις του H. Maturana για τα αυτοποιητικά συστήματα , θα χρειαστεί να δεχτούμε ότι η οικογένεια δημιουργεί τις πραγματικότητές της σε διαρκείς συζεύξεις με το περιβάλλον για να μπορεί να επικοινωνεί και να επιβιώνει. Θέτει με αυτό τον τρόπο σε κίνηση την ιδιότητα της αυτοοργάνωσης.

​

​

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

H.v. Foerster (1981) “Observing Systems” Intersystems Publications

H. Maturana F. Varela “ Το Δέντρο της Γνώσης”, Kάτοπτρο , μετ.1992

Ι. Prigogine “ Το Τέλος της Βεβαιότητας “ , Κάτοπτρο, μετ. 1997